BOLALARDA RESPIRATOR ALLERGOZLARDA GIGAR ZARARLANISHINING BIOKIMIYOVIY MARKERLARI

Shu makolada respirator allergozlarda jigar zararlanishining asoslari biokimeviy kuch sinovlarini o'rganish natijalari imkoniyatlari. tadqiqotda jigarning zararlanishi uning morphology o'chirishsiz kechishi aniklangan. Biokimiyovy tagillarda ALT, AST, ishorik fosfataz, gamma-glutamin transpeptidaza, hamda IL-4, IL-17A mikdorining allergen touriga karab tekshirish isbotlangan.  Tadqiqot maqsadi: nafas olish allergiyalarida jigar shikastlanishining biokimyoviy belgilari va morfometrik parametrlarining o'zgarishini o'rganish. Material va metodlar: jigar fermentlarining kontsentratsiyasini o'rganing: ALT, AST, gidroksidi fosfataza, gammaglutamin transpeptidaza, shuningdek, IL-4, IL-17A va nafas olish allergiyasi bo'lgan bolalarda jigarning morfometrik ko'rsatkichlari. O‘rganish Buxoro viloyat ko‘p tarmoqli tibbiyot markazining allergologiya va gastroenterologiya bo‘limida o‘tkazildi. 4-10 yoshli 60 nafar bola tekshirildi va 3 ta kichik guruhga bo'lingan. Birinchi kichik guruhga bronxial astma bilan og'rigan 20 nafar bola, ikkinchisiga - nafas olish allergiyasi (allergik rinit, sinusit, allergik traxeit, bronxit) bilan og'rigan 20 nafar bola kiritilgan. Nazorat guruhi 3 20 nafar sog'lom bolalardan iborat edi. Barcha bolalar umumiy va biokimyoviy qon testlaridan (ALT, AST, umumiy bilirubin, gidroksidi fosfataza (ALP), gamma-glutamil transpeptidaza (GGT), IL-4, IL-17A va jigar ultratovush tekshiruvi) o'tkazildi. Natijalar va muhokamalar:  Nafas olish allergiyalarida jigar transaminazalarini o'rganish 2-guruhdagi bemorlarda ALT va ASTning 44,42±5,9 birlik/l va 56,1±11,9 birlik/l ga, nazoratga nisbatan 25,97±4,15 U/l va 22,69±3,0 U/L, mos ravishda (p<0,005). 2-guruhdagi bemorlarda AST darajasining statistik jihatdan sezilarli o'sishi 1-guruhdagi bemorlar uchun ko'rsatkichlarga nisbatan 2,23 baravarga aniqlandi. Binobarin, RAda ALT ning BA ga nisbatan 1,5 marta, AST 2,23 barobar ortishi kuzatiladi; BA bilan kasallangan bolalarda ishqoriy fosfataza darajasining 2,25 marta va RAda 3,5 barobar ortishi, ikkinchisi nazorat guruhidagi va BA bo'lgan bolalarga qaraganda yuqori, p<0,05; 1-guruhdagi bemorlarda GGT darajasining o'sishi 5,0 marta, 2-guruhdagi bemorlarda - 5,73 marta nazorat bilan solishtirganda - 12,54±3,75 birlik/l, p<0,05. Bu jigarning patologik jarayonda ishtirok etishini ko'rsatadi. Jigar ultratovush tekshiruvi natijalari jigar tuzilishida o'zgarishlarni ko'rsatmaydi. Xulosa: Shunday qilib, klinik shaklidan qat'i nazar, nafas olish allergiyasi bolalarda jigar shikastlanishi bilan tizimli yallig'lanish fonida yuzaga keladi.