O'ZBEKISTON FARG'ONA VODIYSIDA YASHOVCHI O'SMIR QIZLARDA TEMIR TANQISLIGINING KLINIK-LABORATORIYA XUSUSIYATLARI

TO'LIQ MATN:

Abstrakt

O'zbekiston aholisi orasida TTAni aniqlash bo'yicha ko'plab tadqiqotlar ma'lumotlari ushbu mintaqa yuqori xavf guruhiga tegishli degan xulosaga kelish imkonini beradi. Ushbu ma'lumotlar aholi, ayniqsa bolalar o'rtasida TTAning oldini olish bo'yicha shoshilinch choralar ko'rishni talab qiladi. Tadqiqot maqsadi O‘zbekiston Respublikasi Farg‘ona vodiysida doimiy yashovchi 12-14 yoshli qizlarda temir tanqisligining klinik va laboratoriya belgilarining patogenezini o‘rganishdan iborat edi. Tadqiqot ob'ekti va usullari: O'zbekiston aholisining 12-14 yoshli (n=177) o'smir qizlari, mos ravishda LTE (45), engil TTA (56) va o'rtacha (25) va nazorat guruhi (51) . Tadqiqot uchun TTA bilan kasallangan o'smir qizlarning to'liq qon va sarumidan foydalanilgan. Olingan natijalarni qayta ishlash uchun umumiy klinik, instrumental, biokimyoviy va statistik usullar qo'llanilgan. Olingan ma'lumotlar shuni ko'rsatadiki, qonda gemoglobin va sarum temir darajasining pasayishi temir tanqisligining ob'ektiv belgisi bo'la olmaydi, ularning ahamiyati faqat qon transferrinining ko'payishi bilan ortadi. Xulosa: o'smir qizlarda temir tanqisligining ustuvorligi to'g'risida xulosa chiqariladi, ular LTE bosqichidan boshlab eritrotsitlar sonining barqaror kamayishiga ega, bu erda ikkita omil muhim - yadroviy elementlarning proliferativ faolligining pasayishi yoki eritrotsitlarning umrini qisqartirish. Gematokrit indeksining (GI) pasayishi ham qon hajmining birligiga eritrotsitlar sonining umumiy kamayishiga, ham hujayradan tashqari suyuqlik va plazma hajmining oshishiga bog'liq.

Mualliflar haqida

Adabiyotlar ro'yxati

Ахмедова Н.Ш., Болтаев К.Ж., Эгамова С.К., Исматова М.Н. Комплексное изучение обмена некоторых микро- элементов у женщин фертильного возраста при анемии. Педиатрический вестник Южного Урала, 2015. № 1. С. 14-17. Akhmedova N.Sh., Boltaev K.Zh., Egamova S.K., Ismatova M.N. Comprehensive study of the metabolism of certain microelements in women of childbearing age with anemia. Pediatric Bulletin of the Southern Urals, 2015. No. 1. P. 14-1 http://odkb74.ru/pdf/pediatricheski_vestneyk/Pediatricheski_vestneyk_Iuzhnogo_Urala%202015-2.pdf

Агульник А., Киргизов К.И., Янгутова Я.А., Муфтахова Г.М., Коган С.А., Серик Г.И., Робинсон Л., Серик Т.Г., Варфоломеева С.Р., Родригез-Галиндо К., Румянцев А.Г. Ситуационный анализ проблем и перспектив в области детской гематологии-онкологии на территории стран СНГ: опыт совместной рабочей группы. Российский журнал детской гематологии и онкологии (РЖДГиО). 2018;5(3):36-4. https://doi.org/10.17650/2311-1267-2018-5-3-36-42 Agulnik A., Kirgizov K.I., Yangutova Y.A., Muftakhova G.M., Kogan S.A., Serik G.I., Robinson L., Serik T.G., Varfolomeeva S.R., Rodriguez-Galindo C., Rumyantsev A.G. Situation analysis of problems and prospects of the pediatric hematology-oncology in the CIS countries: the experience of a joint working group. Russian Journal of Pediatric Hematology and Oncology. 2018;5(3):36-42. (In Russ.) https://doi.org/10.17650/2311-1267-2018-5-3-36-42 . DOI: https://doi.org/10.17650/2311-1267-2018-5-3-36-42

III Межрегиональная научно-практическая конференция «Диагностика и лечение анемий в XXI веке». Российский журнал детской гематологии и онкологии (РЖДГиО). 2015;2(4):17. III Interregional Scientific and Practical Conference “Diagnosis and treatment of anemia in the XXI century”. Russian Journal of Pediatric Hematology and Oncology. 2015;2(4):17. (In Russ.)

Салимова, М. Р. Уровень заболеваемости анемией в Республике Узбекистан и стратегия борьбы с железодефицитной анемией / М. Р. Салимова. — Текст : непосредственный // Молодой ученый. — 2017. — № 3 (137). — С. 265-267. — URL: https://moluch.ru/archive/137/38640/ (дата обращения: 27.06.2022).

Сулейманова Д. Оценка и мониторинг Программы профилактики анемии среди женщин репродуктивного возраста и детей до двух лет в Республике Каракалпакстан. Итоговый отчёт, Ташкент, 2000, 33 стр.

Сулейманова Д.Н., Сирожиддинов С.Ш., Шакирова Ф.Ш., Раимова Д.А. Частота выявляемости железодефицитной анемии среди девушек 16-26 лет. Материалы конференции. Ташкент.2018,с. 28-30. 7. Suleymanova D.N., Sirojiddinov S.Sh., Shakirova F.Sh., Raimova D.A. The frequency of detection of iron deficiency anemia among girls aged 16-26 years. Conference materials. Tashkent. 2018, p. 28-30

Исследование по питанию в Узбекистане. Детский Фонд Организации Объединённых Наций. Ташкент. 2019.

Шамов, И. Диагностика и лечение железодефицитных анемий / И. Шамов // Мед. газ. – 2017. – № 64 (30 авг.) – С. 7–10.; Мед. газ. – 2017. – № 65 (1 сент.) – С. 10. Shamov, I. Diagnosis and treatment of iron deficiency anemia / I. Shamov // Med. gas. - 2017. - No. 64 (Aug. 30) - P. 7–10 .; Honey. gas. - 2017. - No. 65 (Sept. 1) - P. 10.

Жарылкасынова Г.Ж., Юлдашова Р.У., Джунаидова А.Х. Эпидемиологическая характеристика железодефицитной анемии в Республике Узбекистан за 2007- 2018 годы. Сборник научных трудов по материалам Междисциплинарного форума speed-up "Научные исследования и разработки: проблемы развития и приоритетные направления (г. Москва)" , 10 июня 2020 г. http://scipro.ru/conf/proceedings_10062020.pdf#page=52

Железодефицитная анемия у детей и подростков. Клинические рекомендации. Проект. http://nodgo.org (дата обращения 17.05.2015) (Iron deficiency anemia in children and adolescents. Clinical guidelines. Draft. http://nodgo.org)

UNICEF, United Nations University, WHO. Iron deficiency anemia: assessment, prevention and control. A guide for programme managers. Geneva: World Health Organization; 2001 (WHO/NHD/01.3). – 114 p.

WHO/UNICEF/UNUIron defciency anemia: assessment, prevention, and control, World Health Organization, Geneva, 2001.

Камашелла С. Дефицит железа. Кровь. 2019;133(1):30-39. https://doi.org/10.1182/blood-2018-05-815944 DOI: https://doi.org/10.1182/blood-2018-05-815944

Cerami C. Питание железом плода, новорожденного, младенца и ребенка. Энн Нутр Метаб. 2017; 71 (Приложение 3):8–14. https://doi.org/10.1159/000481447 DOI: https://doi.org/10.1159/000481447

Энгл-Стоун Р., Аарон Г.Дж., Хуанг Дж., Вирт Дж.П., Намасте С.М., Уильямс А.М., Пирсон Дж.М., Ронер Ф., Варадхан Р., Аддо О.Ю., Темпл В., Райко-Солон П., Макдональд Б., Сучдев П.С. Предикторы анемии у детей дошкольного возраста: проект «Биомаркеры, отражающие воспаление и пищевые детерминанты анемии» (BRINDA). Am J Clin Nutr. 2017; 106 (Приложение 1): 402S-415S. https://doi.org/10.3945/ajcn.116.142323 DOI: https://doi.org/10.3945/ajcn.116.142323

Мантадакис, Э. (2020). железодефицитная анемия у детей, проживающих в странах с высоким и низким уровнем дохода: факторы риска, профилактика, диагностика и терапия. Средиземноморский журнал гематологии и инфекционных заболеваний, 12(1), e2020041. https://doi.org/10.4084/mjhid.2020.041 DOI: https://doi.org/10.4084/mjhid.2020.041

Маттьелло В., Шмугге М., Хенгартнер Х., фон дер Вейд Н., Ренелла Р. Рабочая группа SPOG по детской гематологии. Диагностика и лечение дефицита железа у детей с анемией или без нее: согласованные рекомендации рабочей группы SPOG по детской гематологии. Eur J Педиатр. 2020;179(4):527-545. https://doi.org/10.1007/s00431-020-03597-5. DOI: https://doi.org/10.1007/s00431-020-03597-5

Окам М.М., Кох Т.А., Тран М.Х. Добавки железа, ответ при железодефицитной анемии: анализ пяти испытаний. Am J Med. 2017;130:991.e1-991.e8. https://doi.org/10.1016/j.amjmed.2017.03.045 DOI: https://doi.org/10.1016/j.amjmed.2017.03.045

Organización Mundial de la Salud (OMS) (2011) Концентрация гемоглобина для диагностики анемии и оценки ее серьезности. ВОЗ/NMH/NHD/MNM/11.1. ВМНИС. Sistema de Información Nutricional sobre Vitaminas y Minerales (Концентрации гемоглобина для диагностики анемии и оценки ее тяжести. Гибебра: ОМС. https://www.who.int/vmnis/indicators/haemoglobin_es.pdf (по состоянию на март 2020 г.).

Peyrin-Biroulet L., Williet N., Cacoub P. Руководство по диагностике и лечению дефицита железа по показаниям: систематический обзор//Am. Дж. Клин. Нутр. — 2015. — 102(6).

Пауэрс Дж.М., Бьюкенен Г.Р. Нарушения обмена железа: новые подходы к диагностике и лечению дефицита железа. Hematol Oncol Clin North Am. 2019;33:393-408. https://doi.org/10.1016/j.hoc.2019.01.006 DOI: https://doi.org/10.1016/j.hoc.2019.01.006

Qanday qilib iqtibos keltirish kerak

Atajanova Ш., Agzamova Ш., & Xajimatov А. (2022). O’ZBEKISTON FARG’ONA VODIYSIDA YASHOVCHI O’SMIR QIZLARDA TEMIR TANQISLIGINING KLINIK-LABORATORIYA XUSUSIYATLARI. Xalqaro Ilmiy Pediatriya Jurnali, 1(2), 38–45. https://doi.org/10.56121/2181-2926-2022-2-38-45
Ko'rishlar soni: 106